Als reiziger in Spanje stuit je onvermijdelijk op plekken waar geschiedenis en verhalen tastbaar zijn. Madrid is zo’n stad: eentje die ons heeft verrast en bovenaan de lijst staat om minstens nog één keer te bezoeken. Tijdens een recente citytrip stonden we plots oog in oog met een van de meest iconische figuren uit de Spaanse cultuur: Don Quichot.

Iedereen kent hem: de idealistische ridder die windmolens aanziet voor reuzen en zich vol overgave stort op de strijd voor rechtvaardigheid. Samen met zijn trouwe schildknaap Sancho Panza vormt hij een onafscheidelijk duo dat de verbeelding al eeuwen prikkelt. In Madrid prijkt hun indrukwekkende standbeeld op de Plaza de España. Volgens zeggen is het een plek waar de verhalen fluisteren en je even stilvalt. Daar moeten we dus naartoe.

Meesterverteller Miguel de Cervantes Saavedra

Maar wie was de man achter Don Quichot? Miguel de Cervantes Saavedra (1547-1616) wordt beschouwd als een van de grootste schrijvers uit de wereldliteratuur. Zijn meesterwerk, El ingenioso hidalgo Don Quijote de la Mancha, verscheen in twee delen (1605 en 1615) en wordt vaak gezien als de eerste moderne roman. Zijn invloed op de literatuur is enorm; zijn werk wordt nog altijd wereldwijd gelezen, bestudeerd én bewerkt.

Het leven van Cervantes was minstens zo avontuurlijk als zijn verhalen. Hij vocht als soldaat in de beroemde Slag bij Lepanto (1571), waar hij gewond raakte en zijn linkerhand grotendeels verloor. Op de terugweg naar Spanje werd hij gevangen genomen door Barbarijse zeerovers en bracht hij vijf jaar door als slaaf in Algiers, totdat hij werd vrijgekocht. Deze beproevingen kneedden hem tot de schrijver die hij werd, en gaven zijn werk diepgang en een rauwe menselijkheid.

Don Quichot, dromen, molens en werkelijkheid

Het verhaal draait om Alonso Quijano, een edelman uit La Mancha die zoveel ridderromans leest dat hij besluit zelf als ridder de wereld te verbeteren. Hij doopt zichzelf tot Don Quichot en trekt de wereld in om onrecht te bestrijden, met vaak even komische als ontroerende gevolgen. Aan zijn zijde: de pragmatische Sancho Panza op zijn ezel Rucio (in het Engels vaak vertaald als ‘Dapple’), terwijl Don Quichot hooghartig op zijn ranke paard Rocinant rijdt.

Een van de beroemdste scènes uit het boek is Don Quichots gevecht tegen de windmolens, die hij aanziet voor reuzen. Deze iconische molens zijn geen fictie; ze domineren de horizon in Castilla-La Mancha, met name rond het stadje Consuegra. Hier waken de witte reuzen nog altijd over het landschap, een geliefd pelgrimsoord voor reizigers die in de voetsporen van de ridder treden.

De erfenis van Cervantes is tijdloos. Don Quichot is een universeel symbool geworden: een baken van idealisme, grenzeloze verbeeldingskracht en het moedige najagen van dromen, zelfs als de werkelijkheid zich verzet. Zijn invloed strekt zich tot ver buiten Spanje uit; het boek wordt wereldwijd gelezen, eindeloos geciteerd en steeds weer bewerkt, een onuitputtelijke inspiratiebron voor schrijvers, kunstenaars en denkers. Op Spaanstalige scholen is het verplichte kost.

Eerbetoon op de Plaza de España

Op de Plaza de España in Madrid kun je het indrukwekkende monument niet missen. Tijdens onze fietstocht door de Spaanse hoofdstad vingen we al een glimp op van dit tastbare eerbetoon aan Cervantes en zijn onsterfelijke creaties. Nu hebben we meer tijd om de sculptuur te bewonderen en verwachten we bijna dat de zelfbenoemde ridder elk moment weer ten strijde kan trekken tegen de windmolens.

Cervantes zelf zit er statig bij, een boek in de hand, terwijl aan zijn voeten Don Quichot en Sancho Panza in brons tot leven komen, de een te paard op Rocinant, de ander op zijn trouwe ezel Rucio. Het beeld vangt de kern van hun avontuur: een uitnodiging om te reflecteren op de delicate balans tussen droom en werkelijkheid.

Bij een bezoek aan Madrid is dit geen optionele stop, maar een verplicht pelgrimsmoment. Althans, als je belangstelling hebt voor een van de meest iconische figuren uit de Spaanse literatuur. Neem de tijd, absorbeer de sfeer en laat je meevoeren door de diepgang van de Spaanse geschiedenis en de echo’s van tijdloze verhalen. Het is een ontmoeting die zich, net als bij ons, diep in je reisherinnering zal nestelen.