Na ons vaaravontuur in Friesland zetten we koers naar Scherpenzeel, een plek die we nog niet kennen. Nieuwsgierigheid voert de boventoon; wat heeft dit dorp, gelegen op de grens van Gelderland en Utrecht, te bieden? Vooral de omgeving verrast ons. Dit is de Gelderse Vallei waar je eindeloos kunt fietsen. Rust en ruimte heersen hier.

Zodra we de auto hebben geparkeerd, halen we de fietsen van de drager. We snuiven de geur van natte aarde en vers gemaaid gras op. Metershoge bomen bieden een aangename schaduw, nu de temperaturen ook in Nederland oplopen tot ver boven de dertig graden.

De Gelderse Vallei ontvouwt zich als een groen tapijt, bezaaid met fietspaden die uitnodigen tot verkenning en gelardeerd met bomen. Dat nodigt uit om te gaan verkennen. Dat gaan we zeker doen. Eerst installeren we ons in ons tijdelijke onderkomen, een voormalig bakhuisje bij een boerderij net buiten de dorpsgrens van Scherpenzeel.

Scherpenzeel, een duik in de geschiedenis

Scherpenzeel is meer dan alleen een ideaal startpunt voor eindeloze fietstochten. Het dorp draagt een rijke geschiedenis met zich mee, die zichtbaar is in de statige gebouwen. Huis Scherpenzeel is een imposant bouwwerk met een verhaal dat teruggaat tot de 14e eeuw. Het ligt aan de rand van het centrum verscholen in het groen. De oudste delen van de huidige waterburcht dateren zelfs van rond 1370. Daarmee herbergt het kasteel al 655 jaar geschiedenis.

Ooit was het een verdedigingswerk met twee meter dikke muren. Nu is het nog steeds een plek waar de verhalen van ridders en edelvrouwen voelbaar zijn. De zes hectare aan weelderige kasteeltuinen vormen een oase van rust.

Eeuwenoude bomen, waarvan sommige meer dan 200 jaar oud zijn, getuigen van een rijk verleden. Het kasteel is alleen toegankelijk tijdens Open Monumentendag en specifieke evenementen, maar de tuinen zijn vrij te bezoeken. Sinds 2005 is het in beheer bij de Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen.

Landgoed en dorpskerk

Huis Scherpenzeel was oorspronkelijk een versterkt huis. Het was eigendom van de familie Van Scherpenzeel en strategisch gebouwd op de grens tussen Gelderland en Utrecht. Door de eeuwen heen is het verbouwd, onder meer in de 16e, 17e en 19e eeuw, waarbij het neogotische karakter behouden bleef.

Sinds 1975 is het huis geen onderdeel meer van het oorspronkelijke landgoed. Nu is het in gebruik als exclusieve locatie voor evenementen zoals bruiloften, zakelijke bijeenkomsten en privéfeesten voor gezelschappen van 2 tot 130 personen. Ook staat het bekend als romantische trouwlocatie.

Een bezoek aan de dorpskerk, met de uit 1550 daterende kenmerkende toren van 32 meter hoog, is als het openslaan van een geschiedenisboek. Zelf zijn we niet binnen geweest, maar uit de verschillende beschrijvingen blijkt dat hier generaties lief en leed deelden.

Achter elke bocht een verrassing

Fietsen door de Gelderse Vallei vanuit Scherpenzeel is een feest voor de zintuigen. De routes, die we samenstellen via het Fietsknooppuntennetwerk (meer dan 10.500 fietsknooppunten), leiden langs een caleidoscoop van landschappen.

Het ene moment doorkruisen we dichte bossen waar de geur van vochtige aarde de neus prikkelt. Even later fietsen we door open agrarische velden. Daar strekt de horizon zich breed uit en hangen de wolken als schilderijen aan de hemel. Dan weer volgens we een kanaal of beek. Die afwisseling blijft boeien; achter elke bocht wacht een verrassing.

Regelmatig stoppen we. Een houten bankje aan de rand van een bossage nodigt uit tot een moment van bezinning. Hier wordt de stilte slechts doorbroken door het zoemen van insecten en het verre geluid van een tractor. Soms zelfs een loeiende koe. De Gelderse Vallei ademt ruimte in een vlak landschap. Hier is de tijd een zacht kabbelende stroom, geen opjagende, snelstromende rivier. De fiets is ons vervoermiddel, de rust onze metgezel, de natuur onze gids.

Uitstekende fietspaden

Onze korte vakantie in Scherpenzeel, een onbekende parel in Gelderland, is een ode aan de eenvoud van Nederland. Het dorp en de omgeving hebben onze harten gestolen met de indrukwekkende landschappen, de rijke geschiedenis en de onbegrensde mogelijkheden voor fietstochten, mede dankzij de uitstekende fietspaden.

---

Feiten en cijfers over Scherpenzeel en de Gelderse Vallei

• Locatie: Scherpenzeel ligt in de provincie Gelderland, aan de oostelijke rand van de Utrechtse Heuvelrug en de westelijke rand van de Veluwe.
• Scherpenzeel telt ongeveer 10.000 inwoners.
• Kasteel Scherpenzeel
  • Oudste delen dateren van rond 1370.
  • De kasteeltuinen zijn ongeveer zes hectare groot.
  • De muren van het kasteel waren oorspronkelijk 2 meter dik.
• Dorpskerk Scherpenzeel
  • De kerktoren is gebouwd rond 1550.
  • Hoogte kerktoren: 32 meter.
• Fietsknooppuntennetwerk Gelderse Vallei
  • Biedt volgens schattingen ongeveer honderd kilometer aan fietsroutes.
  • Fietspaden zijn gemiddeld 2 meter breed.
• Landschapskenmerken
  • Bekend om weiden, bossen en waterlopen; een overwegend vlak, maar afwisselend landschap.

---

Veelgestelde vragen (FAQ’s) over fietsen in Scherpenzeel

• Is Huis Scherpenzeel toegankelijk voor bezoekers?
  • Alleen tijdens speciale evenementen en de jaarlijkse Open Monumentendagen is Huis Scherpenzeel toegankelijk. De prachtige kasteeltuinen zijn echter wel vrij toegankelijk voor het publiek. Meer informatie over de mogelijkheden vind je op de website van Huis Scherpenzeel.
• Hoe plan ik het beste fietsroutes in de Gelderse Vallei vanuit Scherpenzeel?
  • De Gelderse Vallei beschikt over een uitgebreid Fietsknooppuntennetwerk. Je kunt eigen routes samenstellen door simpelweg de genummerde bordjes te volgen, of vooraf routes plannen via online routeplanners van bijvoorbeeld de VVV of ANWB.
    • Fietsnetwerk.nl: 
    • Nederland Fietsland (van het Landelijk Fietsplatform)
    • Fietsknoop.nl: (ook een app)
    • ANWB Fietsknooppuntenplanner
• Wat is de leeftijd van de historische gebouwen in Scherpenzeel?
  • Huis Scherpenzeel dateert uit de 14e eeuw, met de oudste delen van rond 1370. De kerktoren van de Dorpskerk is gebouwd rond 1550. Deze gebouwen zijn dus respectievelijk ongeveer 655 en 475 jaar oud.
• Is de Gelderse Vallei geschikt voor alle soorten fietsers?
  • Ja, de Gelderse Vallei is overwegend vlak en de fietspaden zijn breed en goed onderhouden. Dit maakt het gebied ideaal voor fietsers van alle niveaus.