Gibraltar, rots vol herinneringen

Voor ons rijst hij op: The Rock. Onze camper parkeren we op de camperplaats in La Línea de Concepcion, vlakbij de haven. Dit is een plek vol herinneringen. Die imposante rots roept meteen beelden op van de NOMAS, onze boot, waarmee we bij Gibraltar voor anker lagen. Of na een stormachtig nacht een veilige plek vonden, beschut tegen de winden in de Straat van Gibraltar.

Vanaf de jachthaven in La Línea de Concepcion is het maar een paar minuten lopen naar de grens. Hier kom je in een andere wereld terecht. Gibraltar hoort niet bij Spanje. Dat merk je aan alles. Sterker nog, Gibraltar lijkt Engelser dan Engeland.

Bij de grensovergang moeten we onze paspoorten laten zien. Aan de Spaanse kant kregen we niet meer dan een gebaar dat we mochten doorlopen. Hier worden we verwelkomd met: “Thank you, sir. Welcome”. En dan staan we ineens weer op Brits grondgebied.

Wat daarna volgt, blijft uniek: we lopen over de landingsbaan van Gibraltar International Airport. De Winston Churchill Avenue is de enige weg ter wereld die letterlijk het vliegverkeer kruist. Juist op het moment dat we oversteken sluiten de slagbomen zich. We treffen het, want volgens de agent die een oogje in het zeil houdt, is er een vliegtuig in aantocht.

Gespannen kijken we met talloze anderen naar de lucht. Even later landt, met een hoop kabaal, een vliegtuig van Britisch Airways. Dit is indrukwekkend; we staan er met onze neus bovenop. Dan gaan de slagbomen weer open, wordt de spijkermat verwijdert en kunnen we – over de landingsbaan – verder lopen.

Na deze spectaculaire oversteek verandert alles in een oogwenk. Rode telefooncellen, dubbele brievenbussen, Engels met een Gibraltarees accent, en overal Britse ponden en reclame. Daar bovenop de typische Engelse pubs. Toch ademt de stad onder de mediterrane zon een warme, zuidelijke flair. Juist dat maakt Gibraltar zo bijzonder. Op en top Engels, maar het weer en de sfeer passen bij de mediterrane omgeving.

Brandstof, de NOMAS en de Gouverneur

Destijds kwamen we hier met de NOMAS niet alleen voor het uitzicht en de bijzondere sfeer. Gibraltar is belastingvrij, en dat maakte het voor ons extra aantrekkelijk om de dieseltank tot de rand te vullen. Nog steeds is tanken is hier een stuk goedkoper dan aan de Spaanse of Portugese kust.

Ook sigaretten en sterke drank zijn goedkopere. In de hoofdstraat zijn talloze winkels waar je terecht kunt voor aantrekkelijk geprijsde alcoholische versnaperingen, cosmetica of rookwaar. Ook elektronica, sieraden en horloges worden volop aangeprezen als koopjes.

Maar onze band met deze plek gaat verder dan deze voordeeltjes. Ooit waren we hier voor een conferentie en werden we zelfs ontvangen door de Gouverneur van Gibraltar. Als we langs de residentie van deze hoogwaardigheidsbekleder lopen, komen het heden en verleden weer even bij elkaar. Je voelt hier de eeuwenlange Britse invloed, en hoe strategisch belangrijk deze rots altijd is geweest.

The Rock is eigenwijs en onverzettelijk

De Rots van Gibraltar is een wereld op zichzelf. Het is een kalkstenen massief dat zich 426 meter boven zee verheft. Geologisch gezien is het een eigenzinnige formatie. De Rots kiest letterlijk zijn eigen weg, los van het vasteland van Spanje, en schuift nog altijd langzaam richting Afrika.

Eigenzinnig. Dat is de Rots zeker. Verschillende keren hebben gezien hoe een wolk zich rond de top nestelt en daar blijft hangen. Als het waait – en dat doet het hier vaak – dan kan de wind ineens van west naar oost of omgekeerd draaien. Toen we hier met de NOMAS lagen, kon het zomaar drie, zes of negen dagen continue waaien.

Ondergronds Gibraltar, grotten en tunnels

Wie de Rots beheerst, bewaakt de toegang tot de Middellandse Zee. Sinds 1713 is Gibraltar Brits grondgebied, vastgelegd in het Verdrag van Utrecht. Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde deze plek een sleutelrol als marinebasis en observatiepost. Ondergronds ontstond een compleet netwerk van tunnels en bunkers, een verborgen stad van steen. Daarover straks meer.

St. Michaels cave, de imposante druipsteengrot, en the great siege tunnels

Naast militaire gangen kent Gibraltar ook een natuurlijke onderwereld: St. Michael’s Cave. Deze imposante druipsteengrot, halverwege de berg, lijkt rechtstreeks uit een sprookje te komen. De stalactieten glinsteren in gekleurd licht en vormen een decor voor concerten en evenementen.

Jaren geleden nam een gids ons mee naar de diepe ingewanden van de Rots. Zo kwamen we op plaatsen waar toeristen geen toegang hebben. Indrukwekkend was het. Soms ook een beetje angstig. Bijvoorbeeld toen we over een smal paadje langs het water liepen. Of op de momenten dat we door een nauwe ingang al kruipend steeds verder doordrongen in het binnenste van The Rock.

Nu hebben we geen gelegenheid om de grotten te verkennen. Als je de mogelijkheid hebt, bezoek dan ook de Great Siege Tunnels. Die zijn aangelegd door Britse soldaten tijdens de 18e-eeuwse belegeringen. Volgens de informatie van het toeristenbureau wordt hier de geschiedenis bijna tastbaar: vochtige muren, echo’s van voetstappen en verhalen over overlevingsdrang.

Naar de top, kabelbaan, wandelroutes en apen

Om de Rots echt te ervaren, moet je omhoog. Dat kan op verschillende manieren:

Wij kiezen ervoor om met de kabelbaan te gaan. Dat vergt wel enig geduld, want we zijn niet de enigen die naar het hoogste punt van Gibraltar willen. Helemaal spannend wordt het als een van de gondels blijkt te kampen met een defect. Gelukkig kan dat snel worden verholpen, maar het aantal wachtenden voor ons is niet verminderd.

Even twijfelen we nog of we niet beter met een van de taxibusjes de rit naar het uitkijkpunt kunnen maken. Toch doen we dat niet. Als je omhoog wilt, moet je dat met de kabelbaan doen, vinden we. Dus wachten we geduldig op onze beurt.

Eenmaal boven ontvouwt zich een panorama dat zijn gelijke niet kent: drie landen, twee continenten en het zilveren lint van de Straat van Gibraltar, waar de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee elkaar ontmoeten.

Gibraltar biedt indrukwekkende vergezichten

Verschillende keren zijn we hier geweest, maar steeds weer zijn we onder de indruk van het uitzicht. Hoewel die niet de meest zuidelijke punt van het Europese vasteland is, voelt het wel zo.

In de diepte zien we de zeeschepen die hier voor anker liggen. Iets verder naar het noorden ontwaren we de jachthaven en de camperplaats. In het zuiden zien we de contouren van het Afrikaanse continent.

Kijk uit voor de apen, wees alert

Natuurlijk is het uitzicht bijzonder, maar de toeristen komen hier ook voor de apen. Hier wonen de berberapen, de enige wilde apen van Europa. Volgens de legende blijft Gibraltar Brits zolang ze hier leven – en gezien hun zelfverzekerde gedrag lijkt dat nog lang zo te zijn.

Hoewel overal plakkaten hangen waarop wordt gewaarschuwd voor het gedrag van de apen, zien we toch een paar incidenten. Die beesten weten dat de toeristen eten bij zich hebben. Ze aarzelen dan ook niet om rugzakken en tassen open te ritsen.

Als ze hun zin niet krijgen, kunnen ze zich behoorlijk agressief gedragen. Zo zien we dat een wat onvoorzichtige toeriste flink in haar been wordt gebeten. Oppassen dus en alert blijven.

Gibraltar, hier smelten culturen samen

Na al die indrukken is het tijd om de lokale keuken te ontdekken. Natuurlijk vind je overal fish and chips en pies, maar als je voor iets typisch Gibraltarees kiest, bestel dan:

• Calentita: een dikke, hartige pannenkoek van kikkererwtenmeel – eenvoudig, maar vol karakter.
• Gibraltar Steak Pie: Britse hartigheid met mediterrane invloeden.

Wij kiezen voor fish and chips op een terrasje in de hoofdstraat. Aan enkele locals die aan het tafeltje naast ons zitten, vragen we of we een goede keuze hebben gemaakt. Dat blijkt zo te zijn.

“No, not the army, the Royal Airforce”

Als onze buren vertrekken, raken we nog even aan de praat. Een van hen blijkt Nederland goed te kennen. Er zijn dus genoeg raakvlakken die zorgen voor een geanimeerd gesprek. De man was was militair en gestationeerd in Duitsland. “You were in the army?”, vraag ik in mijn onschuld. Dat blijkt een misser. “No, no, no”. Hij was in de Royal Airforce, en dat is heel iets anders.

Met deze les nemen we afscheid van Gibraltar. Opnieuw wandelen we over de landingsbaan. Dit keer zonder dat er een vliegtuig in de buurt is. Eenmaal terug bij de camper halen we nog wat herinneringen op. Niet alleen aan ons bezoek van The Rock vandaag, maar ook de eerdere keren dat we hier waren.

Onder het toeziend oog van de onverzettelijke rots bereiden we onze tocht naar de volgende bestemming voor. Dat wordt Tarifa. Heel anders, maar minstens zo bijzonder. Hier komen we echt op de punt van het Europese continent die het dichts bij Afrika ligt.

Dit is deel V van onze camperreis door Andalusië. Eerder waren we in Mojacar, Nerja, Frigiliana en Mijas In de volgende aflevering bezoeken we Tarifa, de zuidelijkste punt van het Europese continent.